Dấu hiệu nhận biết bạo hành tinh thần | Safe and Sound

Theo bác sĩ tâm lý, bạo hành tinh thần là một dạng bạo hành phổ biến có thể gặp ở mọi đối tượng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ thế nào là bạo hành tinh thần và dấu hiệu nhận biết của dạng bạo hành này. Bác sĩ tâm lý nhấn mạnh, chính sự hiểu biết hạn chế đã khiến nạn nhân phải chịu đựng nỗi đau sâu sắc về mặt tâm lý trong thời gian dài.

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Biểu hiện bạo hành tinh thần

Bạo hành tinh thần không có dấu hiệu rõ rệt như bạo hành thể xác. Bác sĩ tâm lý cho biết, thay vì sử dụng các hành vi bạo lực, kẻ bạo hành dùng lời nói, ngôn từ, biểu cảm, thậm chí sự im lặng để gây tổn thương tâm lý nạn nhân. Ngoài ra, một số kẻ dùng hành vi uy hiếp để áp bức tinh thần và gây ra sự đau khổ cho những người xung quanh.

Theo bác sĩ tâm lý, bạo hành tinh thần có thể xảy ra ở bất cứ mối quan hệ nào từ vợ chồng, cha mẹ con cái, bạn bè, người yêu, đồng nghiệp,… Ở mỗi mối quan hệ, dạng bạo hành này sẽ được thể hiện qua nhiều dấu hiệu khác nhau. Trong đó, những dấu hiệu thường gặp nhất bao gồm:

• Bản thân luôn bất an và lo lắng trước những lời nói tưởng chừng như rất bình thường. Kẻ bạo hành có khả năng thao túng tâm lý tinh vi và luôn sử dụng ngôn từ có mục đích nhằm gây ra cảm giác đau khổ, lo lắng, thất vọng cho nạn nhân.
• Nhiều kẻ cố ý thực hiện các hành vi đe dọa gây hại cho nạn nhân hoặc tự gây hại cho bản thân để áp bức tinh thần những người xung quanh. Bác sĩ tâm lý cho biết, một số người có xu hướng tự làm đau bản thân để đối phương chiều theo ý muốn nhưng không hề nhận ra đây chính là hành vi bạo hành tinh thần.

Ảnh 1: Nạn nhân luôn cảm thấy lo lắng, sợ hãi, bất an trước những lời nói miệt thị và trách móc

• Một số kẻ bạo hành lựa chọn im lặng, “chiến tranh lạnh” để gây ra sức ép và làm tổn thương đối phương. Dưới sự áp bức, nạn nhân đành phải thỏa hiệp và thực hiện các hành vi theo mong muốn của kẻ bạo hành.
• Bác sĩ tâm lý khuyến cáo, một hình thức bạo hành tinh thần mới xuất hiện trong những năm gần đây là bắt nạt trực tuyến. Nạn nhân bị áp bức tinh thần do kẻ bạo hành nhắn tin quấy rầy, đe dọa hoặc bị tung các clip, hình ảnh lên mạng với mục đích nhục mạ danh dự, nhân phẩm.

Bạo hành tinh thần có biểu hiện rất đa dạng và khó nhận biết. Nhiều nạn nhân không hề nhận ra bản thân đang bị bạo hành và thao túng. Một số nạn nhân nhận ra sự bất thường và chia sẻ điều này với những người xung quanh. Tuy nhiên, mọi người thường cho rằng nạn nhân đang quá nhạy cảm. Bác sĩ tâm lý nhấn mạnh, điều này khiến cho nạn nhân bị bạo hành trong một thời gian dài và bị khủng hoảng sâu sắc về mặt tâm lý.

2. Đối tượng dễ bị bạo hành tinh thần

Bạo hành tinh thần có thể xảy ra với bất cứ ai. Tuy nhiên theo số liệu thống kê của các bác sĩ tâm lý, người cao tuổi, trẻ em và phụ nữ có nguy cơ bị bạo hành cao hơn. Bởi đây là những đối tượng “yếu thế” trong xã hội và ít có khả năng phản kháng.

Ảnh 2: Trẻ em là đối tượng có nguy cơ cao bị bạo hành tinh thần

Ngoài ra trong quan niệm của một số quốc gia, đàn ông luôn có quyền lực cao hơn phụ nữ và có thể kiểm soát tất cả thành viên trong gia đình. Do vậy, bác sĩ tâm lý cho biết, những vùng có trình độ văn hóa thấp thường phải đối mặt với nạn bạo hành tinh thần, thể chất cao hơn so với khu vực thành thị.

Ngoài ra, một số nạn nhân bị hành hạ về mặt tinh thần có thể phải đối mặt với cả bạo hành về thể xác và tình dục. Mặc dù tỷ lệ bạo hành cao nhưng rất ít nạn nhân đứng ra tố cáo và lên tiếng. Theo bác sĩ tâm lý, điều này cho thấy những hiểu biết của cộng đồng về bạo hành nói chung và bạo hành tinh thần nói riêng vẫn còn hạn chế. Bên cạnh đó, những quan niệm lạc hậu cũng có thể kìm kẹp khiến nạn nhân phải nhịn nhục chịu đựng.